Выступ Пастпрэда Беларусі ў Жэневе Л.Бельскай з нагоды Сусветнага дня супраць гандлю людзьмі

Выступ Ларысы Бельскай,
Пастаяннага прадстаўніка Рэспублікі Беларусь пры
Аддзяленні ААН і іншых міжнародных арганізацыях у Жэневе,
на спецыяльным мерапрыемстве, прысвечаным
Сусветнаму дню барацьбы з гандлем людзьмі — 2023 г.

Жэнева, 2 жніўня 2023 г.

Для мяне вялікі гонар далучыцца да вас, каб адзначыць Сусветны дзень барацьбы з гандлем людзьмі, які быў зацверджаны ГА ААН 10 гадоў таму ў адпаведнасці з рэзалюцыяй 68/192 «Паляпшэнне каардынацыі намаганняў па барацьбе з гандлем людзьмі». У гэтай рэзалюцыі Генеральная Асамблея заклікала ўсе дзяржавы, а таксама сістэму ААН і ўсе іншыя адпаведныя зацікаўленыя бакі выкарыстоўваць Сусветны дзень для павышэння дасведчанасці аб важнасці прадухілення гандлю людзьмі і барацьбы з ім, а таксама для садзейнічання скаардынаваным дзеянням на ўсіх узроўнях.

Адной з ключавых мэтаў Сусветнага дня з'яўляецца забеспячэнне сродкаў прававой абароны і правасуддзя для тысяч ахвяр, падманным або гвалтоўным чынам выгнаных са сваіх дамоў і сем'яў і ўвергнутых у сучаснае рабства.

Я з гонарам магу сказаць, што сённяшняя сустрэча была б немагчымай без намаганняў Групы сяброў, што аб'ядналіся ў барацьбе з гандлем людзьмі, якая была створана ў штаб-кватэры ААН у 2010 годзе і на сённяшні дзень аб'ядноўвае 22 дзяржавы з усіх рэгіёнаў свету.

Выказваю глыбокую падзяку прадстаўнікам Жэнеўскага аддзялення Групы за падтрымку ідэі арганізацыі сённяшняга мерапрыемства.

Мая асаблівая ўдзячнасць паслам Катара і Бангладэш за іх ласкавую згоду прыняць удзел у мерапрыемстве ў якасці асноўных дакладчыкаў.

Я таксама выказваю ўдзячнасць Міжнароднай арганізацыі па міграцыі і Упраўленню Вярхоўнага камісара ААН па справах бежанцаў, нашым каштоўным і важным партнёрам у глабальнай барацьбе з гандлем людзьмі.

Я таксама ўдзячна ўсім гасцям за прызнанне важнасці барацьбы з гандлем людзьмі.

Сапраўды кажучы, мне б вельмі жадалася, каб нам не даводзілася адзначаць гэты дзень. Я б хацела, каб гандаль людзьмі застаўся ў мінулым.

Усе людзі нараджаюцца свабоднымі і роўнымі. Мы ведаем гэтую фразу і ведаем, адкуль яна ўзятая, усе мы шчыра верым у тое, пра што ў ёй гаворыцца. Тым не менш, мы не можам сцвярджаць, што гэта адпавядае рэаліям сённяшняга дня.

Адна з прычын — сучаснае рабства ці гандаль людзьмі, з'ява, якая ўсё яшчэ існуе ў ХХI стагоддзі, у часы засваення космасу, інтэрнэту, штучнага інтэлекту і ўсіх гэтых новых неверагодных тэхналогій.

Акт продажу людзей як тавару пазбаўляе чалавека ўсякай павагі. Гэта замах на чалавечую годнасць і адно з самых цяжкіх злачынстваў. Гандляры людзьмі ператвараюць мужчын, жанчын і дзяцей у рабоў без правоў, робячы гэта без міласэрнасці, без спачування і без сумлення.

У пацвярджэнне маіх слоў аб жорсткасці гандлю людзьмі дазвольце мне прывесці некаторыя даныя апошняга Глабальнага даклада УНЗ ААН аб гандлю людзьмі, сёмага ў сваім родзе, выпуск якога санкцыянаваны Генеральнай Асамблеяй ААН з дапамогай Глабальнага плану дзеянняў па барацьбе з гандлем людзьмі ў 2010 годзе.

• Формы эксплуатацыі ахвяр вар'іруюцца ад сэксуальнай і працоўнай эксплуатацыі да гвалтоўнага ўцягвання ў злачынную дзейнасць ад кішэнных да крамных крадзяжоў, крадзяжу аўтамабіляў або каштоўнасцяў, а таксама гандаль наркотыкамі і жабраваннем.
• Самым нялюдзкім і цынічным злачынствам з'яўляецца гандаль людзьмі, асабліва дзецьмі, з мэтай вымання органаў.
  • Жанчыны і дзеці падлягаюць больш жорсткай эксплуатацыі. Ахвяры жаночага полу (жанчыны і дзяўчынкі) складалі больш за 60 працэнтаў ад агульнай колькасці выяўленых ахвяр у 2020 годзе.
• Жанчыны-ахвяры любога ўзросту ў тры разы часцей зазнаюць фізічны або крайні гвалт (у тым ліку сэксуальны), чым мужчыны. Дзеці (дзяўчынкі і хлопчыкі) у 1,7 раза часцей падвяргаюцца гвалту, чым дарослыя, а дзяўчынкі — у 1,5 раза часцей, чым жанчыны.
• Жанчыны складаюць да 42 працэнтаў усіх ахвяр гандлю людзьмі, выяўленых у глабальным маштабе.
• 35 працэнтаў усіх выяўленых ахвяр складаюць дзеці.
• Амаль дзве траціны ахвяр гандлю людзьмі ў мэтах сексуальнай эксплуатацыі складаюць жанчыны, а яшчэ 27 працэнтаў — дзяўчынкі.

Гэта жахлівыя факты і лічбы, і яны хаваюць асабісты боль і пакуты мільёнаў ахвяр і іх сем'яў.

Карані гандлю людзьмі па-ранейшаму ўяўляюць сабою фундаментальную праблему, якая вымагае належнага вырашэння. У пасланні з нагоды Сусветнага дня барацьбы з гандлем людзьмі ў 2023 годзе Генеральны сакратар ААН А. Гутэрыш справядліва адзначыў: «Сёння — ва ўмовах усё большай няроўнасці, пагаршэння кліматычных надзвычайных сітуацый і рэкорднага перамяшчэння — усё больш і больш людзей становяцца ўразлівымі для гандляроў людзьмі».

Сапраўды, войны і ўзброеныя канфлікты ўяўляюць сабой «паляўнічыя ўгоддзі» для гандляроў людзьмі.
Перамяшчэнне закранае мільёны людзей ва ўсім свеце, робячы іх уразлівымі для эксплуатацыі.

Даклад УНЗ ААН таксама адлюстроўвае несуцяшальныя высновы аб пагаршэнні глабальнай сітуацыі і адсутнасці належных мер у адказ на нацыянальным узроўні, асабліва ў краінах з нізкім і сярэднім узроўнем даходу.

• У 2020 годзе паказчыкі раскрывальнасці выпадкаў гандлю людзьмі склалі 11%, а асуджэння вінаватых — 27%, што, на думку УНЗ ААН, сведчыць аб запаволенні рэакцыі крымінальнага правасуддзя на гандаль людзьмі ва ўсім свеце.
• У дакладзе адзначана, што пандэмія COVID-19 таксама змяніла характарыстыкі гандлю людзьмі, зрабіўшы яго яшчэ больш схаваным ад праваахоўных органаў і патэнцыйна павысіўшы рызыку для ахвяр.
• Фактычна, 41% ахвяр, якія ратуюцца ад эксплуатацыі, звярнуліся да ўладаў з уласнай ініцыятывы. Гэта яшчэ адна прыкмета таго, што захады па барацьбе з гандлем людзьмі недастаткова эфектыўныя.
Як мы, дзяржавы-члены, міжнародныя арганізацыі і іншыя зацікаўленыя бакі, міжнародная супольнасць, можам узмацніць нашы дзеянні ў адказ? Я лічу, што гэта пытанне сумеснай адказнасці і паляпшэння каардынацыі.

Ёсць некалькі асноўных падыходаў.

Па-першае, мы мусім працаваць над прадухіленнем гандлю людзьмі. Кожная краіна мае ратыфікаваць і цалкам выконваць Канвенцыю ААН супраць транснацыянальнай арганізаванай злачыннасці, 20-годдзе ўступлення ў сілу якой мы адзначаем сёлета, а таксама Пратакол да яе па барацьбе з гандлем людзьмі. І, выкарыстоўваючы гэтыя інструменты, неабходна распрацоўваць комплексныя меры ў адказ на нацыянальным, рэгіянальным і міжнародным узроўнях. Меры, якія б забяспечвалі больш шырокі абмен інфармацыяй, сумесныя трансгранічныя аперацыі і паляпшэнне супрацоўніцтва і каардынацыі.

Па-другое, мы маем шчыльна супрацоўнічаць з пацярпелымі. Гэта ўключае ў сябе дапамогу і абарону кожнай ахвяры.

Пасля прыняцця Глабальнага плану дзеянняў ААН па барацьбе з гандлем людзьмі роля Міжведамаснай каардынацыйнай групы па барацьбе з гандлем людзьмі (ICAT) і Мэтавага фонду ААН для ахвяр гандлю людзьмі стала яшчэ больш важнай.

Зусім нядаўна ICAT заклікала ўсе дзяржавы і іншыя зацікаўленыя бакі прыняць неадкладныя захады дзеля ліквідацыі ўразлівасці перад гандлем людзьмі, забяспечыць эфектыўны судовы пераслед злачынцаў і тых, хто атрымлівае выгоду ад эксплуатацыі, а таксама забяспечыць ахвярам гандлю людзьмі доступ да абароны і падтрымкі.

Мы не можам забыцца і пра Парадак дня ў галіне ўстойлівага развіцця на перыяд да 2030 года і Мэтаў устойлівага развіцця з іхнім цэнтральным дэвізам: «Нікога не пакінуць ззаду». Паколькі мы рыхтуемся да Саміту па Мэтах устойлівага развіцця 2023 г. у Нью-Ёрку, вельмі важна актывізаваць намаганні па павышэнні дасведчанасці і ўмацаванні глабальнай прыхільнасці да выкаранення гандлю людзьмі, як гэта канкрэтна паказана ў МУР 5, 8 і 16.

Беларусь лічыць, што Сусветны дзень барацьбы з гандлем людзьмі заахвочвае нас, усе зацікаўленыя бакі, унесці свой уклад у забеспячэнне эфектыўнага прадухілення і супрацьдзеяння гандлю людзьмі, голасна і дакладна выступіць супраць сучаснага рабства, павысіць дасведчанасць аб гэтым злачынстве і надаць сродкі прававой абароны для яго ахвяр.

Кіраўніцтва Беларусі цвёрда адданае барацьбе з гандлем людзьмі на нацыянальным, рэгіянальным і міжнародным узроўнях.

• На нацыянальным узроўні з прычыны паслядоўных заканадаўчых і практычных мер гэтыя злачынствы ўяўляюць сабой толькі адзіночныя выпадкі.
• У Беларусі рэалізаваны захады па бясплатным прадастаўленні сацыяльных, юрыдычных, медыцынскіх паслуг ахвярам гандлю людзьмі.
• Распрацаваны Нацыянальны механізм выяўлення і накіравання ахвяр гандлю людзьмі на рэабілітацыю.
• Нацыянальны план дзеянняў па барацьбе з гандлем людзьмі рэалізуецца ў рамках шэрагу дзяржаўных праграм. Нараўне з дзяржаўнымі органамі ў яго рэалізацыі бяруць удзел недзяржаўныя партнёры.
• У супрацоўніцтве з нашымі паважанымі партнёрамі МАМ, УВКБ ААН і іншымі членамі ICAT у Беларусі былі рэалізаваны дзесяткі праектаў, накіраваных на прадухіленне гандлю людзьмі, прыцягненне да адказнасці гандляроў людзьмі і абарону іх ахвяр.
• На міжнародным узроўні Беларусь робіць практычны ўклад у глабальную барацьбу з гандлем людзьмі.
• Каля 2000 супрацоўнікаў праваахоўных органаў з Беларусі і іншых краін свету прайшлі навучанне ў Міжнародным навучальным цэнтры па міграцыі і супрацьдзеянні гандлю людзьмі ў Мінску з 2008 года. Больш за 4000 чалавек прынялі ўдзел у сотнях адукацыйных мерапрыемстваў МНЦ па шырокім спектры праблем, звязаных з гандлем людзьмі.
• Мы працягваем міжнароднае супрацоўніцтва. Літаральна некалькі тыдняў таму МУС Беларусі сумесна з ізраільскай паліцыяй спынілі дзейнасць міжнароднай арганізаванай злачыннай групоўкі, якая займалася вярбоўкай дзяўчат для сексуальнай эксплуатацыі. Сярод пацярпелых былі грамадзянкі Беларусі. Гандлярам людзьмі пагражае да 16 гадоў пазбаўлення волі з канфіскацыяй маёмасці.
• Беларусь неаднаразова надавала фінансавую падтрымку Мэтаваму фонду ААН для ахвяр гандлю людзьмі, асабліва жанчын і дзяцей.
• За апошнія 15 гадоў Беларусь сумесна з дзяржавамі-членамі Групы сяброў, якія аб'ядналіся супраць гандлю людзьмі, і іншымі партнёрамі з усяго свету ініцыявала шэраг рэзалюцый па барацьбе з гандлем людзьмі ў ГА ААН, ЭКАСАС і іншых органах ААН.
• Зусім нядаўна, у маі 2023 года, 32-я сесія Камісіі ААН па прадухіленні злачыннасці і крымінальным правасуддзі прыняла кансэнсусную рэзалюцыю, ініцыяваную Беларуссю, «Прыняцце мер супраць гандлю людзьмі ў гаспадарчай дзейнасці, дзяржаўных закупках і ланцужках паставак тавараў і паслуг», якая змяшчае набор практычных рэкамендацый урадам і прыватнаму сектару па гэтай тэме.

На маючай адбыцца 78-й сесіі ГА ААН дэлегацыя Беларусі прадставіць нашу традыцыйную двухгадовую рэзалюцыю «Умацаванне каардынацыі намаганняў па барацьбе з гандлем людзьмі», і мае намер дакладна асвятліць у ёй ключавыя тэмы міжнароднага дыскурсу і спецыфіку супрацьдзеяння гандлю людзьмі за апошнія два гады. Спадзяемся на кансэнсуснае прыняццё гэтага дакумента.

Шаноўнае спадарства,
Дарагія сябры!

Святкаванне Сусветнага дня барацьбы з гандлем людзьмі заахвочвае ўсіх нас унесці свой уклад у працэс барацьбы з трафікінгам і дае нам яшчэ адну магчымасць зрабіць дадатковы цвёрды крок у правільным напрамку.

Мы мусім імкнуцца перайсці ад апісання праблем да рашэнняў, да больш шчыльнай каардынацыі і сапраўднага дыялогу, да мэтанакіраваных сумесных дзеянняў на месцах з улікам спецыфікі бягучай сітуацыі з гандлем людзьмі.

Бізнэс “as usual” не падыходзіць для барацьбы з гандлем людзьмі. Таму што правы ахвяр і тых, хто выжыў, непарыўна звязаны з нашай уласнай чалавечнасцю.

Дзякуй за ўвагу.

Версія для друку