ЮНЭЙДС

Аб'яднаная праграма ААН па вірусу імунадэфіцыту чалавека / сіндрому набытага імунадэфіцыту (ЮНЭЙДС) заснавана рэзалюцыяй ЭКОСОС ААН 1994/24 ад 26 ліпеня 1994 года.

Мэтай Аб'яднанай Праграмы з’яўляецца аказанне дапамогі ва ўмацаванні і падтрымцы шырокамаштабных мерапрыемстваў па супрацьдзеянні эпідэміі ВІЧ / СНІДу, стымуляванне аб'яднання намаганняў розных сектараў і партнёраў з дзяржаўных структур і грамадзянскай супольнасці ў барацьбе з эпідэміяй, а таксама падтрыманне упэўненасці насельніцтва зямлі ў існаванні рэальнай пагрозы, якая зыходзіць ад ВІЧ.

• Дзіцячы фонд ААН (ЮНІСЕФ);

• Сусветная Харчовая Праграма ААН (СХП ААН);

• Праграма развіцця ААН (ПРААН);

• Фонд народанасельніцтва ААН;

• Упраўленне ААН па наркотыках і злачыннасці (УНЗ ААН);

• Міжнародная арганізацыя працы (МАП);

• Спецыялізаванае ўстанова Арганізацыі Аб'яднаных Нацый па пытаннях адукацыі, навукі і культуры (ЮНЕСКО);

• Сусветная Арганізацыя Аховы здароўя (СААЗ);

• Сусветны банк;

• Упраўленне Вярхоўнага камісара ААН па справах бежанцаў (УВКБ ААН).

Сакратарыят Аб'яднанай праграмы ААН знаходзіцца ў Жэневе.

Са жніўня 2019 года выканаўчым дырэктарам ЮНЭЙДС з'яўляецца прадстаўніца Уганды Віні Б’яніма.

ЮНЭЙДС аказвае экспертную дапамогу, каардынуе намаганні па тэставанні і лячэнні ВІЧ-інфіцыраваных. Арганізуе работу па выпрацоўцы рашэнняў па зніжэнні коштаў і забеспячэнню закупак антырэтравірусных (АРВ) прэпаратаў. У яго задачы таксама ўваходзіць мабілізацыя рэсурсаў для забеспячэння ўстойлівага доступу людзей, якія жывуць з ВІЧ (ЛЖВ) і уразлівых груп да паслуг па прафілактыцы, лячэння і догляду з фокусам на праграмы зніжэння шкоды і замяшчальную тэрапію.

На праграмным узроўні ЮНЭЙДС ў рамках выканання МУР №3 ставіць перад сабой задачу па выкараненні СНІД як пагрозы грамадскай ахове здароўя да 2030 года.

У адпаведнасці з Палітычнай дэкларацыяй па ВІЧ і СНІДу, прынятай Генеральнай Асамблеяй ААН ў 2016 годзе дзяржавы ўзялі на сябе абавязацельствы прыкладаць намаганні па рашэнні наступных задач да 2020:

• скарачэнне агульнасусветнага паказчыка ліку асоб, першасна інфіцыруемых ВІЧ, да менш чым 500 тысяч выпадкаў у год;

• зніжэнне штогод паміраючых ад прычын, звязаных са СНІДам, да менш чым 500 тыс. чалавек у год;

• ліквідацыя ў грамадстве дыскрымінацыі і стыгматызацыі ў адносінах да асобаў, якія жывуць з ВІЧ / СНІДам.

ЮНЭЙДС на міжнародных пляцоўках актыўна прасоўвае «Стратэгію 90-90-90» па лячэнні ВІЧ, згодна з якой да 2020 года 90% усіх людзей, якія жывуць з ВІЧ, будуць ведаць пра свой статус; 90% усіх людзей, у якіх дыягнаставана ВІЧ-інфекцыя, будуць стабільна атрымліваць антырэтравірусную тэрапію; ў 90% людзей, якія атрымліваюць антырэтравірусную тэрапію, будзе назірацца вірусная супрэсія. Аднак, па апошніх дадзеных ЮНЭЙДС, названыя мэты дасягнуты не будуць. Арганізацыя прыступіла да распрацоўкі новай Стратэгіі дзейнасці на перыяд пасля 2021 г., у якой будуць адлюстраваны сучасныя выклікі, а таксама скарэкціраваны мэтавыя паказчыкі або тэрміны іх дасягнення.

Кіруючым органам Аб'яднанай праграмы з'яўляецца Праграмны каардынацыйны савет ЮНЭЙДС (далей — Савет).

Савет складаецца з 22 дзяржаў з правам голасу прадстаўнікоў міжнародных арганізацый-сузаснавальнікаў Аб'яднанай праграмы, шэрагу профільных НДА.

Супрацоўніцтва Рэспублікі Беларусі з ЮНЭЙДС.

З 1996 года ў Беларусі дзейнічае краінавы офіс ЮНЭЙДС.

Рэспубліка Беларусь упершыню выбрана ў Савет ў 2016 годзе на трохгадовы перыяд, пачынаючы з 1 студзеня 2017 года. У маі 2019 г. па рашэнню Эканамічнага і сацыяльнага савета ААН (ЭКАСОС) наша краіна пераабрана ў склад Праграмнай каардынацыйнай рады на наступны трохгадовы перыяд (2020-2022 гг.).

У 2019 годзе Беларусь таксама з'яўлялася членам Бюро Савета ў якасці дакладчыка разам з Кітаем (старшыня) і ЗША (намеснік старшыні).

Міжнароднае супрацоўніцтва і міжнароднае тэхнічнае садзейнічанне, перш за ўсё, у выглядзе грантаў Глабальнага фонду па барацьбе з ВІЧ / СНІД, туберкулёзам і малярыяй і ўсяго спектру садзейнічання ЮНЭЙДС ўнесла значны ўклад у поспехі ўрада па выбудоўванні стратэгіі процідзеяння эпідэміі і, вядома, па фінансаванні эфектыўнага адказу на наступствы.

У 2020 годзе на фоне пандэміі COVID-19 Рэспубліка Беларусь уключана ў спіс краін, якія змаглі скарыстацца інструментамі падтрымкі Глабальнага фонду па барацьбе з новым каронавірусам. Дзякуючы гэтаму ў рэспубліку пастаўлены сучасныя тэст-сістэмы для дыягностыкі каронавіруса, сродкі індывідуальнай абароны, а таксама аказана дапамога па абсталяванні дыягнастычных лабараторый.

Рэспубліка Беларусь стала адной з першых краін у Еўрапейскім рэгіёне, якая пацвердзіла ў 2016 годзе выключэнне перадачы ВІЧ ад маці дзіцяці. Беларусь атрымала адпаведны сертыфікат СААЗ, які наша краіна пацвердзіла ў 2017 і 2018 гг.

На думку міжнародных экспертаў, Беларусь можа стаць першай краінай у рэгіёне Усходняй Еўропы і Цэнтральнай Азіі (ВЕЦА), якая здолее рэалізаваць мэты, пастаўленыя ААН да 2030 года па зніжэнні новых выпадкаў ВІЧ-інфекцыі, смяротнасці ад СНІДу і дыскрымінацыі ў адносінах да людзей, якія жывуць з ВІЧ.

Даведачна: Эпідэмія ВІЧ-інфекцыі ў Беларусі знаходзіцца ў канцэнтраванай стадыі — гэта значыць ўтрымліваецца пераважна ў межах асобных, найбольш уразлівых да ВІЧ, груп насельніцтва: сярод спажыўцоў ін'екцыйных наркотыкаў, жанчын, уцягнутых у сэкс-бізнес і мужчын, якія практыкуюць сэкс з мужчынамі. З 2016 г. адзначаецца стабілізацыя як прыросту новых выпадкаў ВІЧ-інфекцыі, так і паказчыкаў захворвання і смяротнасці ад СНІДу. Разам з тым, захворванне трымаецца на адносна высокіх паказчыках і кожны год у краіне рэгіструецца каля 2,5 тысяч новых выпадкаў ВІЧ-інфекцыі.

Па стане на 2020 г. у Рэспубліцы Беларусь зарэгістравана больш за 27 тыс. выпадкаў ВІЧ-інфекцыі, больш за 21 тыс. чалавек, якія жывуць з ВІЧ, паказчык распаўсюджанасці складае 222,9 на 100 тысяч насельніцтва.

Беларусь знаходзіцца ў адзіным на дадзены момант рэгіёне свету, дзе штогод адзначаецца рост колькасці выпадкаў ВІЧ.

Краінавы офіс ЮНЭЙДС на пастаяннай аснове працуе над праектамі па ўкараненні інавацыйных падыходаў у прафілактыцы ВІЧ-інфекцыі і інфармацыйных кампаній у іх падтрымку: на сёння Беларусь з'яўляецца адзінай краінай у рэгіёне ВЕЦА, дзе саматэставанне на ВІЧ з'яўляецца дзяржаўнай стратэгіяй і рэкамендавана як дадатковы метад у дасягненні 90 -90-90. Усе мерапрыемствы праводзяцца ў партнёрстве з урадам і ўносяць ўклад у вырашэнне адпаведных дзяржаўных задач.

Эфектыўнаму вырашэнню актуальных задач у гэтай галіне спрыяюць кантакты паміж Беларуссю і ЮНЭЙДС на ўсіх узроўнях, а таксама правядзенне ў нашай краіне найважнейшых міжнародных мерапрыемстваў у галіне аховы здароўя, уключаючы барацьбу з ВІЧ / СНІДам.

2-3 лістапада 2016 г. у Мінску адбылася першая Рэгіянальная нарада па пашырэнню доступу да якасных і недарагіх антырэтравірусных і процітуберкулёзных прэпаратаў ў краінах рэгіёну Усходняй Еўропы і Цэнтральнай Азіі. Упершыню на рэгіянальным узроўні міністры аховы здароўя краін Усходняй Еўропы і Цэнтральнай Азіі падпісалі сумесную Дэкларацыю «ВІЧ і туберкулёз: лячэнне для ўсіх» аб павелічэнні маштабаў лячэння і пашырэнні доступу да якасных і недарагіх антырэтравірусных і процітуберкулёзных прэпаратаў ў краінах рэгіёну. Мерапрыемства было арганізавана Міністэрствам аховы здароўя сумесна з Глабальным фондам для барацьбы са СНІДам, туберкулёзам і малярыяй, ЮНЭЙДС, Еўрапейскім рэгіянальным бюро СААЗ і Партнёрствам «Спыніць ткуберкулёз».

13 красавіка 2017 года ў Мінску адбылася сустрэча намесніка Генеральнага сакратара ААН — выканаўчага дырэктара Аб'яднанай праграмы ААН па ВІЧ / СНІДу (ЮНЭЙДС) Мішэля Сідзібе з Прэзідэнтам Рэспублікі Беларусь А.Р. Лукашэнка. Кіраўнік дзяржавы ўручыў Мішэлю Сідзібе высокую дзяржаўную ўзнагароду — медаль Францыска Скарыны за ўклад у развіццё аховы здароўя Беларусі.

20 — 22 лістапада 2018 г. у Мінску праведзена другая Рэгіянальная нарада па пашырэнню доступу да якасных і недарагіх антырэтравірусных і процітуберкулёзных прэпаратаў ў краінах рэгіёну Усходняй Еўропы і Цэнтральнай Азіі (ВЕЦА). У мерапрыемстве ўзялі ўдзел: дырэктар Еўрапейскага рэгіянальнага бюро Сусветнай арганізацыі аховы здароўя (з 15 сакавіка 2019 года — намеснік генеральнага дырэктара СААЗ) Жужана Якаб, намеснік Выканаўчага дырэктара ЮНЭЙДС Цімаці Марціна, кіраўнік Групы рэгіянальнай падтрымкі для Усходняй Еўропы і Цэнтральнай Азіі ЮНЭЙДС Вінэй Салдана.

Паводле інфармацыі Міністэрства аховы здароўя, асноўным вынікам правядзення двух нарад ў 2016 і 2018 гг. для Беларусі стала ўкараненне сучасных практык у арганізацыю паставак лекавых сродкаў і лакалізацыі вытворчасці, што дазволіла знізіць кошт закупак прэпаратаў гэтага профілю за апошнія тры гады практычна ў 3 разы.

У рамках мерапрыемства адбылося падпісанне грантавага пацверджання з Глабальным Фондам для барацьбы са СНІДам, туберкулёзам і малярыяй (ГФСТМ), у адпаведнасці з якім Беларусі выдзелены чарговы краінавы грант у памеры больш за 15 млн. даляраў ЗША на барацьбу з ВІЧ / СНІДам і туберкулёзам на працягу 2019 -2021 гг.

Праводзіцца работа па арганізацыі і правядзенні 3-й Рэгіянальнай нарады ў 2021-м годзе.

8 красавіка 2019 года ў рамках візіту ў г.Женеву (Швейцарыя) Міністр замежных спраў Рэспублікі Беларусь Уладзімір Макей правёў сустрэчу з Выканаўчым дырэктарам Аб'яднанай праграмы ААН па барацьбе з ВІЧ / СНІД Мішэлем Сідзібе.

У.Макей падкрэсліў важны ўклад ЮНЭЙДС у намаганні па супрацьдзеянні эпідэміі ВІЧ / СНІД у Беларусі, у тым ліку праз працу з Глабальным Фондам для барацьбы з СНІДам, туберкулёзам і малярыяй, якія працягваюць удзел у суфінансавання дзяржаўных праграм. Выказаў надзею на захаванне канструктыўнага супрацоўніцтва, што дазволіць нашай краіне яшчэ больш эфектыўна супрацьстаяць праблеме ў будучыні.

М.Сідзібе таксама падкрэсліў, што Беларусь з'яўляецца рэгіянальным лідэрам у барацьбе з ВІЧ / СНІД. У сувязі з гэтым ён акцэнтаваў цікавасць ЮНЭЙДС да захавання актыўнай падтрымкі МЗС Беларусі развіцця міжнароднага супрацоўніцтва ў мэтах барацьбы са СНІДам, уключаючы выкарыстанне і распаўсюджванне міжнародных практык, перадавога вопыту і экспертызы, якія вядуць да пашырэння даступнасці медыкаментаў, скарачэнні шляхоў перадачы віруса.

27-29 мая 2019 г. у Мінску адбылася Рэгіянальная нарада ЮНЭЙДС для прадстаўнікоў краін Усходняй Еўропы і Цэнтральнай Азіі (ВЕЦА), на якім абмяркоўваліся пытанні тэхнічнага супрацоўніцтва і стратэгія дзейнасці ў рэгіёне на бліжэйшую перспектыву. У дадзеным мерапрыемстве прыняла ўдзел намеснік выканаўчага дырэктара ЮНЭЙДС Гуніла Карлсан.

У сакавіку 2019 года ЮНЭЙДС стаў адным з агенцтваў ААН, які падпісаў Мемарандум з Дырэкцыяй II Еўрапейскіх гульняў аб развіцці і ўмацаванні супрацоўніцтва паміж удзельнікамі ў галіне папулярызацыі бяспечнага і здаровага ладу жыцця, ліквідацыі любых формаў дыскрымінацыі і прадухілення распаўсюджвання ВІЧ / СНІДу пасродкам адукацыйнай і гуманітарнай спадчыны II Еўрапейскіх гульняў.

23-25 чэрвеня 2020 года адбылася 46-я сесія Праграмна-каардынацыйнай рады Аб'яднанай праграмы ААН па ВІЧ / СНІД (ЮНЭЙДС). Упершыню дадзенае мерапрыемства праведзена ў віртуальнай фармаце і прысвечана ўплыву пандэміі COVID-19 на рэалізацыю мер па барацьбе з ВІЧ на глабальным і краінавым узроўні.

Кіраўнік беларускай дэлегацыі на сесіі, Першы намеснік міністра аховы здароўя Дзмітрый Піневіч праінфармаваў міжнародную супольнасць аб намаганнях ўрада па супрацьдзеянні пандэміі COVID-19 і аб мерах, накіраваных на недапушчэнне перапынку ў лабараторным тэставанні на ВІЧ, на недапушчэнне скарачэння колькасці людзей, якія жывуць з ВІЧ і атрымліваюць лячэнне.